Etika eta legeria

A. Etika eta legeria
KULTURA ETA HIZKUNTZA
Antropologia: giza edo pertsonen dibertsitatea aztertzen duen zientzia. Modu olistiko batean. Lau azpiunitate ditu: kulturala, biologiko edo fisikoa,arkeologikoa eta hizkuntzen antropologia.
Osasunari aplikatutako antropologia, kulturalaren barnean kokatzen da.
Kultura: talde baten barruan ikasketa prozesu baten bidez barneratzen diren ohituraeta sinesmen multzoa da. Ikasketa prozesu horrek, baldintzatzen du taldekideen jokaera eta portaera.
Guztiak gaude kultura baten barruan, eta leheno aipatutako ikasketa prozesu horri; enkulturazioaderitzo. Prozesu hori hizkuntza bidez egiten dugunez, hizkuntza funtsa izango da.
Horregatik esaten da, animaliek kultura dutela baina trasmisioa ez dela modu zehatzean ematen, hizkuntzarik ezbaitute.
Kultura sinboloeta oinarritzen da, eta sinboloa hitzezkoa edo ez hitzezkoa izan daiteke. Sinbolo horiei esanahai arbitrarioak ematen dizkiogu, hau da, ez absolutuak. Adibidez: generoen ikuspegia,orinentazio sexuala… Tribu batzuetan homosexualidadea ondo ikusita dago eta erlazio heterosexuala soilik erreproduzitzeko erabiltzen dute. Hemen, aldiz, ikuspegi oso ezberdina dugu.
Etnozentrismoa:norberak pentsatzea bere kultura dela onena, gainontzekoak gutxiesten.
Erlatibismo kulturala: ez da existitzen moralitate superiorik, jokabide bakoitza ulertu behar da bere kontestu eta kulturan.Giza eskubidea: moralitate unibertsal bat existitzen da, ez du onartzen kultur bakoitzean kontestua ulertzea. Hau, erlatibismo kulturalaren aurka dago.
Kultur eskubideak: norbera bere kulturan garatueta desarroilatzeko aukera eta eskubidea.
Hizkuntza:
Samuel J. ak “mintzaira pentsamenduaren janzkera da. Hizkuntzan nazio baten zuhaitz genialogikoa dago” bezela definitzen du.
Sapir Whorf-k “hizkuntza bakoitzak pentsatzeko modu bat ematen digu. Hizkuntzek bere hiztunak modu zehatz batera pentsatzea eramaten dituzte” esaten du.
Hizkuntzaren zailtasun maila erlatiboa da. Zaila da zure...