Lope de vega

PEDRO CALDERON DE LA BARCA „ŻYCIE SNEM”

Dramat hiszpański XVII wieku:

„Comedia nueva” – geneza i charakterystyka

- wpływ włoskiej komedii dell’arte
- Walencja, Lope de Vega
- comedia = utwór dramatyczny pisany wielorozmiarowym wierszem, składający się z trzech aktorów zwanych jornadas
• przekraczanie zasady jedności czasu i miejsca akcji
• mieszaniegatunków i stylów
• bohaterowie z różnych warstw społ.
• połączenie tragizmu i komizmu ( sługa zwany „gracioso”, komentujący poczynania postaci
- budowa:
1) prymat akcji nad charakterystyka postaci
2) prymat tematu nad akcją ( nieprzestrzeganie zasady pdp zdarzeń
3) jedność dramatyczna opiera się na temacie, a nie wynika z akcji
4) temat podporządkowanyjest wyższej moralnie wartości, zgodnie z poetycką sprawiedliwością, wg której winowajca nie musi zostać koniecznie ukarany śmiercią
5) charakter przyczynowo skutkowy działania dramatycznego ma zilustrować wyższą moralnie wartość
- grupy sztuk: dramaty religijne i sztuki o świętych, dramaty filozoficzne, dramaty historyczne, tragedie honoru, komedie płaszcza i szpady, sztukimitologiczne

Organizacja przedstawień teatralnych

- aluzje do wydarzeń aktualnych pozwalają ustalić czas powstania i premiery sztuki
- budynki teatralne: Corral de la Cruz i Corral del Principe dzierżawione na 4 lata
- ceny biletów były stałe, mimo spadającej wartości pieniądza
- pieniądze z przedstawień teatralnych pokrywały koszty utrzymania organizacji dobroczynnych
-antrepreter (autor) i jego trupa pobierali dochód z biletów sprzedawanych przy wejściu do teatru
- dzierżawca brał dochód z biletów za wyjście na dziedziniec (tylko dla mężczyzn) i dodatkowych opłat za szczególne miejsca
- była to rozrywka ogólnie dostępna i powszechna
- przedstawienia zaczynały się o 4 po południu (w okresie jesienno-zimowym o 2) i kończyły przed północą
- początekzapowiadały dźwięki gitar i do XVII wieku loa, czyli rodzaj udramatyzowanego prologu, którego celem było uciszenie publiczności
- nie było antraktów i kurtyny – między pierwszym i drugim aktem wykonywano intermedium, po drugim akcie udramatyzowany taniec, a na koniec śpiewane i tańczone komiczne scenki

Corral

- do przedstawień adaptowano wewn. podwórca, wykorzystując okna, drzwi,ściany jako element dekoracji
- opis miejsca akcji, szczegóły dotyczące stroju, zachowania, ruchu postaci i rekwizytów zawierał tekst główny
- didaskalia ograniczały się do minimum: imion postaci, oznaczenia wejść i zejść, miejsca na scenie, efektów akustycznych oraz ważnych szczegółów kostiumu
- kształt architektoniczny budynku pozwalał na prowadzenie gry na kilku poziomach i planachjednocześnie (balkon jako wzniesienie, mury obronne czy wysokie okno, inny balkon pozwalał latać aktorom, zapadnia
Aktorzy
- również aktorki, ale tylko zamężne, czasem tzw. primavera dama otrzymywała najwyższą gażę
- głównym zabiegiem był monolog opowiadający o wydarzenia spoza sceny, przesycony logiką i dialektyką, by zaznaczyć dystans wobec rzeczywistości
- w 1631 r. powstałoistniejące do dziś elitarne Bractwo Najświętszej Pani de la Novena zrzeszające aktorów i ich rodziny, gwarantujące m.in. godny pochówek i wyposażenie na rzecz choroby
- najkorzystniejszy czas dla aktorów to przełom kwietnia i maja, koniec karnawału i Boże Ciało, dodatkowy dochód przynosiły występy na dworze oraz pokazy prywatne

Wersyfikacja

- polimetria – programowa wielorozmiarowośćdramatu
- niemal każdej ze scenicznych sytuacji była podporządkowana inna miara wiersza (obok form opartych na 7- i 11-zgłoskowcach, dominował 8-zgł.)

Kostium

- informuje o statusie społ. postaci i miejscu, gdzie się znajduje
- dbano o koloryt lokalny ( kostiumy narodowe
- uzupełnieniem był znaczący rekwizyt, np. oznaki wojenne (generalskie buławy, tarcze, szpady, noże),...