Xogos populares galegos

Esta unidade didáctica trata de achegarnos a aqueles xogos aos que xogaban os nosos país e abós. Chámanse xogos populares e tradicionais porque fóron pasándose de xeracións a xeracións e forman parte da nosa cultura. Aínda que xa no son tan habituaís todavía xóganse en moitos sitios. Hai moitos (a bilarda, a porca, o brilé, o pañuelo, os trompos, canicas, etc) entre todos eles veremos:
- PASEMISÍ - AS CHAPAS - A PETANCA - A RÁ - OS BOLOS - A CHAVE - O PANO DE GUANTE EN GUANTE - A BILLARDA OU ESTORNELA - OS PELOUROS - MARIOLA OU TRUCO

Existen outros moitos xogos. Algúns varían dun lugar a outro e teñen diferentes nomes… O máis significativo destes xogos era que utilizaban materiais que conseguían na natureza o na propia casa. Eran xogos “baratos” e a maioría practicábanse na calle.Todo o contrario da situación que vivimos nos nosos días onde a maioría dos xogos son sofisticados e caros e moitas veces téñennos “atados” na casa sen relacionarnos cos demáis (consolas, xogos de ordenador, xogos de plástico e moi caros, etc). Os rapaces de antes divertíanse coma nós pero sen precisar de tantos luxos…¿Qué pensas ti sobre esto?
Irene Barreiro de la Torre

É UN XOGO QUE CONSISTEEN LANZAR OS “PELLOS” (DISCOS PEQUENOS, NORMALMENTE DE FERRO), DENDE UNHA DISTANCIA DE TRES METROS, PARA INTRODUCILOS NALGÚN DOS FURADOS DA CAIXA (A RÁ). DEPENDENDO DA DIFICULTADE, OS FURADOS TERÁN UNHA PUNTUACIÓN DIFERENTE. CADA XOGADOR LANZARÁ CINCO PELLOS E SUMARÁ OS PUNTOS OBTIDOS. ANTES DE COMEZAR ACORDARÁSE O TURNO DE TIRADA E OS PUNTOS AOS QUE VAI A PARTIDA.

É UN XOGO QUE CONSISTE ENLANZAR DUAS BOLAS PARA QUE QUEDEN O MÁIS PRETO POSIBLE DO “BOLICHE” (BOLIÑA MÁIS PEQUENA). O BOLICHE É LANZADO AO INICIO DO XOGO POLO XOGADOR QUE COMEZA PRIMEIRO. CADA XOGADOR LANZARÁ DUAS BOLAS. POR TURNO, DENTRO DUN CÍRCULO MARCADO NO CHAN, OS XOGADORES IRÁN LANZANDO AS PRIMEIRAS BOLAS. CANDO REMATE A RONDA FARÁN O MESMO COAS SEGUNDAS. O FINAL VESE DE QUEN É A BOLA QUE QUEDOU MÁIS PRETO DO BOLICHE.ÉSTE É O QUE GAÑA.

Irene Barreiro de la Torre

CONSISTE EN DESPRAZAR UN OBXECTO (PEDRA OU TELLA) A TRAVÉS DUN PERCORRIDO FORMADO POR CASILLAS NUMERADAS MARCADAS NO CHAN. NO SEU TURNO O XOGADOR TEN QUE LANZAR A PEDRA AO NUMERO DA CASILLA QUE LLE TOQUE (1,2,3,4…) E FACER TODO O PERCORRIDO DE IDA E VOLTA, PASANDO POLAS DEMÁIS CASILLAS Á PATA COXA; SEN PISAR AS LÍÑAS OU APOIAR O OUTRO PÉ(EXCEPTO NAS CASILLAS DOBRES ONDE PODERÁ APOIAR OS DOUS PÉS). A CASILLA ONDE ESTÁ A PEDRA SALTARÁSE E NA VOLTA PARAREMOS A RECOLLELA PARA IR DE NOVO A SAÍDA. SE PERDEMOS (PISAMOS CO PÉ OU COA PEDRA FÓRA, NAS LIÑAS O NA CASILLA ONDE NON É) PÁSASE O TURNO AO SEGUINTE XOGADOR. CANDO NOS TOQUE DE NOVO, TEREMOS QUE LANZAR A PEDRA OUTRA VEZ AO NÚMERO NO FAIAMOS. GAÑA O QUE CHEGUE ANTES COA PEDRA O CEO.Irene Barreiro de la Torre

O XOGO DA CHAVE TAMÉN TEN MOITAS VARIANTES. PARA XOGAR PRECÍSASE DUNHA CHAVE (NORMALMENTE UN PAO DE METAL CUNHAS ASPAS) E UNS PELLOS (DISCOS DE METAL). EN XERAL CONSISTE EN QUE OS XOGADORES POR TURNO, DENDE UNHA LIÑA, VAN LANZANDO OS “PELLOS” TRATÁNDO DE FACER XIRAR A CHAVE OU EN CASO DE ERRO , QUE O QUEDE O MÁIS PRETO POSIBLE DÉSTA.

HAI MOITAS FORMAS DE XOGAR PERO OXOGO MÁIS COMÚN CONSISTE EN LEVAR A CHAPA , MEDIANTE GOLPECIÑOS COS DEDOS, POR UN PERCORRIDO MARCADO NO CHAN, SEN QUE ÉSTA SAIA FÓRA OU TOQUE AS LIÑAS. POR TURNO, CADA XOGADOR GOLPEA A SUA CHAPA CON COIDADO PARA QUE ESTÁ AVANZE PERO SIN SAIRSE OU TOCAR AS LIÑAS. SE ESTO OCORRE PASARASE O TURNO E TERÁ QUE VOLVER AO PRINCIPIO. OS PERCORRIDOS PODEN TER CASILLAS ONDE AO CAER “PASA” ALGO (TURNO SENXOGAR, ADIANTAR TRES CASILLAS, FACER UNHA PROBA, ETC) GAÑARÁ O PRIMEIRO EN CHEGAR COA CHAPA Á META.

Irene Barreiro de la Torre

DOUS XOGADORES COLLENSE POLAS MANS FORMANDO UNHA “PONTE”. OS DEMÁIS, EN FILA, PASARÁN POLO BAIXO MENTRAS CANTAN: “PASE MISÍ, PASE MISÁ, POLA PORTA DE ALCALÁ, O DE DIANTE CORRE MOITO, O DE ATRÁS QUEDARÁ.” NESTE INTRE, O XOGADOR QUE ESTÉ EMBAIXO DA PONTE QUEDÁ...